Do kiedy wozić dziecko w wózku?

Decyzja o tym, kiedy przestać wozić dziecko w wózku, powinna być podjęta przy uwzględnieniu potrzeb i komfortu zarówno maluszka, jak i rodziców. Moment, w którym zrezygnujecie ze spacerówki, będzie miał wpływ nie tylko na rozwój samodzielności dziecka, ale też jego rozwój fizyczny, emocjonalny, a nawet społeczny.

Za wózkiem przemawia poczucie bezpieczeństwa, szczególnie w zatłoczonych miejscach, a także komfort podczas długich spacerów. Kosztem zbyt częstego korzystania ze spacerówki może być jednak m.in. opóźniony rozwój motoryczny malucha.

Skąd wiadomo, że moment jest odpowiedni na odłożenie wózka? Wskazują na to zarówno jego ograniczenia wagowe i rozmiarowe, jak i dążenie Waszego brzdąca do samodzielnej eksploracji świata. Nie ma uniwersalnej zasady ani granicznego wieku, do którego dziecko powinno jeździć w wózku, bo każde rozwija się w swoim tempie.

Niżej podpowiadamy, po czym poznać, że Wasza pociecha jest gotowa na samodzielne spacery oraz pomagamy rozważyć za i przeciw rezygnacji z wózka.

Aspekty rozwojowe dziecka a korzystanie z wózka

To, kiedy dziecko przestanie korzystać z wózka, wiąże się ściśle z jego rozwojem: motorycznym, społecznym i emocjonalnym. Osiągnięte etapy rozwoju mogą być wskazówką dla rodziców, że czas schować wózek do piwnicy. Trzeba jednak uwzględnić też to, że przyspieszenie lub opóźnienie rezygnacji ze spacerówki może się odbić negatywnie na postępach dziecka w budowaniu sprawności fizycznej, samodzielności i nawiązywaniu relacji z rówieśnikami.

Rozwój motoryczny

Wózek, w którym dziecko nie ma możliwości nieskrępowanego ruchu, może przyczyniać się do ograniczenia rozwoju motorycznego. Swobodny ruch i stopniowe trenowanie samodzielnego chodzenia na coraz większych odległościach jest konieczne dla budowania siły mięśni i rozwoju koordynacji. Dziecko, które nie opanuje chodzenia, będzie miało problem również z bieganiem, skakaniem oraz aktywnościami wymagającymi utrzymywania równowagi.

W miarę nabywania samodzielności powinno mieć coraz więcej okazji do nieskrępowanego poruszania się. Jak rekomendują specjaliści z Instytutu Matki i Dziecka w publikacji: O żywieniu i aktywności fizycznej dzieci. Prosto, nowocześnie, praktycznie:

„O ile to tylko możliwe, dzieci powinny podczas codziennego spaceru jak najwięcej chodzić. Korzystanie z wózka przez dziecko, które chodzi sprawnie, rodzice i opiekunowie powinni ograniczyć do minimum! Warto także wybierać, jeżeli to tylko możliwe, różne tereny spacerowe, na których znajdują się dostosowane do wieku dziecka place zabaw".

Gotowość dziecka do chodzenia to nie tylko umiejętności motoryczne, jak stanie bez podparcia i stawianie kroków, siła mięśniowa i równowaga. Ważne są także: chęć eksploracji świata oraz poczucie bezpieczeństwa i pewności w poruszaniu się bez wózka.

Zdolności społeczne i emocjonalne

Dziecko w wózku ma ograniczone możliwości kontaktu z otoczeniem. Nie może się swobodnie odwrócić ani zmienić kierunku, jeśli nie zadecydują o tym rodzice. To sprawia, że pole widzenia malucha jest zawężone, podobnie jak teren, który może zbadać. Kontakt wzrokowy oraz niewerbalny z rodzicami i innymi ludźmi jest bardzo trudny z poziomu wózka. Wózek ogranicza także paletę bodźców sensorycznych, na które dziecko jest wystawione.

Dziecko w wózku ma utrudniony kontakt także z innymi maluchami. Nie może wejść w swobodną interakcję ani uczestniczyć w zabawach. To opóźnia trening umiejętności społecznych i może utrudnić np. adaptację w przedszkolu.

Jakie czynniki wpływają na decyzję o rezygnacji z wózka?

Decydując o rezygnacji z wózka, weźcie pod uwagę wiek, aktywność i potrzeby rozwojowe dziecka, ale też styl życia waszej rodziny.

Wiek dziecka

Dzieci jeżdżą w wózkach do ok. 2-4 roku życia. Na tym etapie 2 lata to ogromna rozbieżność. Bierze się ona z tego, że każdy maluch ma swoje indywidualne tempo wzrostu fizycznego oraz rozwoju motorycznego i społecznego. Jeśli zatem Wasz 3-latek jeszcze korzysta z wózka, dajcie mu czas.

Wzrost i waga dziecka

Wózki dziecięce mają ograniczenia dotyczące masy ciała i wzrostu małego pasażera. Aby jazda była komfortowa, a przede wszystkim bezpieczna, nie należy sadzać w spacerówce dziecka, które z niej wyrosło.

Dziecko zbyt ciężkie dla danego wózka nie jest w nim bezpieczne. Pod wpływem masy nieprzewidzianej przez projektantów może dojść do uszkodzenia konstrukcji i utraty stabilności. Dziecko przekraczające limit wzrostu będzie się męczyło w niewygodnym dla niego wózku.

Aktywność dziecka

Wraz z rozwojem ruchowym i społecznym dziecko staje się coraz bardziej ruchliwe i zainteresowane otoczeniem. W pewnym momencie -- dla każdego malucha innym -- wózek staje się tak ograniczający, że dziecko woli iść niż być wożone. Daje mu to możliwość szerszej obserwacji, samodzielnego podążania za tym, co je zainteresuje, a także wchodzenia w interakcje z innymi dziećmi i włączania się do zabaw. Rodzicom pozostaje podążyć za naturalną skłonnością malucha i pozwolić mu kroczyć własną ścieżką, a przynajmniej na własnych nogach.

To, kiedy Wasza pociecha zainteresuje się wyjściem z wózka i bliższymi relacjami z otoczeniem, zależy w dużej mierze od jej temperamentu. Niektóre dzieci są śmielsze, inne skryte; jedne spontanicznie reagują na świat, inne obserwują go uważnie z bezpiecznego wózka, zanim poczują się na tyle pewnie, aby wejść w interakcje. Należy uszanować temperament dziecka oraz jego dojrzałość emocjonalną i nie wrzucać go w sytuacje, na które nie jest gotowe.

Styl życia rodziny

Decyzja o odłożeniu wózka powinna być przemyślana nie tylko z perspektywy potrzeb dziecka, choć one są tu najważniejsze. Warto jednak mieć na uwadze też styl życia rodziny. Wózek jest bardzo praktyczny i zwiększa bezpieczeństwo dziecka w zatłoczonych miejscach oraz podczas podróży. Jeśli Wasza rodzina jest bardzo mobilna, podróżujecie albo często bywacie w miejscach o dużym natężeniu ruchu, wózek może być potrzebny dłużej niż w przypadku rodzin, które przemieszczają się rzadziej, na mniejsze odległości i w spokojniejszych rejonach.

Zalety dłuższego korzystania z wózka

Do zalet dłuższego przewożenia dziecka w wózku zaliczają się:

• Komfort dla rodziców i dziecka podczas długich spacerów. Na małych i wciąż rozwijających swoją siłę nóżkach trudno przejść duży dystans. Zmęczony maluch może odpocząć w wózku, gdy poczuje, że wystarczy już samodzielnego chodzenia. Rodzice mogą zaś przejść znaczną odległość w żwawszym tempie, gdy korzystają z wózka.
• Bezpieczeństwo dziecka w zatłoczonych miejscach. Maluch, który niewiele widzi w gąszczu znacznie wyższych od siebie osób oraz nie zna otoczenia, może łatwo się zgubić, upaść lub z kimś zderzyć. Gdy robi się tłoczno, wózek zapewni bezpieczeństwo i sprawne przemieszczanie się oraz komfort psychiczny dziecka. To także większy spokój rodziców.
• Ułatwienie w podróżach. W środkach komunikacji zbiorowej znacznie łatwiej jest podróżować z dzieckiem w wózku. Ma ono wtedy zapewniony komfort i bezpieczeństwo. Podróżowanie wiąże się z tym, że trzeba być w wyznaczonym miejscu i o czasie (np. na peronie czy odprawie lotniczej), a dworce i lotniska to miejsca szczególnie zatłoczone, pełne ludzi zmierzających w pośpiechu we wszystkich kierunkach. Poruszanie się tam z dzieckiem bez wózka jest wyjątkowo trudne i dla malucha, i dla rodziców. Trudniej też o punktualność. W takich sytuacjach wózek jest niezastąpiony.

Wady dłuższego korzystania z wózka

Do wad dłuższego korzystania z wózka trzeba zaliczyć:

• Możliwe opóźnienie w rozwijaniu umiejętności motorycznych. Dziecko, które jeździ w wózku, zamiast chodzić, nie ćwiczy tej umiejętności, nie rozwija siły mięśni, koordynacji, zręczności. W efekcie może robić postępy wolniej niż rówieśnicy i mieć problemy z nauką bardziej złożonych umiejętności ruchowych.
• Opóźnienia w rozwoju społecznym i emocjonalnym. Maluch, który zamiast bawić się z dziećmi, siedzi w wózku, nie ma okazji do ćwiczenia umiejętności współpracy i komunikacji, nie jest konfrontowany z nowymi sytuacjami, które stanowiłyby bodziec do budowania pewności siebie.
• Utrudniona adaptacja do chodzenia na dłuższe dystanse. Jeśli dziecko chodzi tylko na niewielkich odległościach, a większe pokonuje w wózku, nie przestaną one być dla niego wyzwaniem. Długość spacerów o własnych siłach powinna być stopniowo zwiększana, a czas spędzany w wózku ograniczany, aby maluch rozwijał wytrzymałość fizyczną.
• Ryzyko uzależnienia od wózka. W skrajnych przypadkach dziecko dużo wożone w wózku może nie chcieć się z nim rozstać.

Czy korzystanie z wózka po 4. roku życia to przesada?

Nie, korzystanie z wózka po 4. roku życia dziecka nie musi być przesadą, bo każde dziecko rozwija się w swoim tempie. Ustalcie przyczynę, dla której Wasz 4-latek nie chce chodzić samodzielnie.

Jak przygotować dziecko do rezygnacji z wózka?

Zacznijcie od krótkich spacerów i stopniowo je wydłużajcie. Ważne, aby były atrakcyjne, np. połączone z wyjściem na plac zabaw.

Do kiedy wozić dziecko w gondoli?

Dziecko powinno jeździć w gondoli do czasu kiedy, nauczy się siedzieć samodzielnie i stanie się na tyle ruchliwe oraz zainteresowane światem, że gondola nie będzie dla niego bezpieczna. Jeśli maluch samodzielnie siedzi, próbuje wstawać, wychodzić z gondoli oraz z niej wyrasta -- czas na spacerówkę.

Do kiedy wozić dziecko w spacerówce?

Moment ten przypada na wiek od ok. 2 do 4 lat. Dziecko powinno jeździć w spacerówce do czasu, kiedy zacznie chodzić i utrzymywać równowagę bez podparcia, a także będzie zainteresowane samodzielnym odkrywaniem świata na spacerze. Wyznacznikiem jest też osiągnięcie wielkości i masy ciała, które przekraczają limit wózka.