Jak Działa Hipnoporód? Rodzenie Bez Bólu.

Hipnoporód, znany również jako poród w głębokim relaksie, zdobywa coraz większą popularność wśród przyszłych mam. Jest to metoda przygotowania do porodu, która bazuje na elementach autohipnozy, relaksacji i pozytywnego myślenia. W czasach, gdy coraz więcej kobiet poszukuje alternatywnych metod rodzenia, hipnoporód staje się atrakcyjnym zestawem technik na zmniejszenie stresu, lęku i bólu związanego z porodem. Jak działa poród w głębokim relaksie i czy naprawdę może zapewnić rodzenie bez bólu? Przyjrzyjmy się bliżej tej fascynującej metodzie.

Czym jest hipnoporód?

Hipnoporód to technika wykorzystująca głęboką relaksację, afirmacje i wizualizacje aby wspomóc kobietę w naturalnym procesie narodzin dziecka. Główne założenie hipnoporodu opiera się na odpowiednim przygotowaniu psychicznym i fizycznym do porodu, co znacząco może poprawić komfort i bezpieczeństwo rodzącej kobiety. Zgodnie z założeniem, że ciało i umysł są ze sobą nierozerwalnie związane, eliminowanie strachu i napięcia może znacznie złagodzić odczucia fizyczne. W hipnoporodzie obalamy niewspierające przekonania, że poród jest trudny i bolesny, a ukierunkowujemy swoje myśli na fakt, że poród jest procesem naturalnym i może być dobrym, wzmacniającym doświadczeniem

Jak działa hipnoporód?

Hipnoporód to holistyczne przygotowanie do porodu i obejmuje:

• Edukację o fizjologii porodu - przyszli rodzice muszą dogłębnie zrozumieć proces porodu i jego etapy, a także wpływ hormonów na poród. Dzięki zdobytej wiedzy kobieta ma świadomość co się dzieje z jej ciałem i potrafi z nim współpracować, jest bardziej spokojna i zdolna do podejmowania świadomych decyzji w kwestii swojego porodu.
• Przygotowanie ciała do porodu poprzez aktywność fizyczną w ciąży.
• Przygotowanie umysłu - przyszła mama pracuje z niewspierającymi przekonaniami na temat porodu, lękiem, obawami, brakiem wiary w siebie, co skutkuje umiejętnością wyciszenia się, zdobyciem umiejętności panowania nad swoimi myślami i emocjami, zbudowaniem w sobie pozytywnej wizji porodu.

Poród w głębokim relaksie bazuje na umiejętności wprowadzania siebie w stan autohipnozy - głębokiego relaksu i skoncentrowania na sobie. Dzięki sugestiom, afirmacjom i wizualizacjom rodząca kobieta potrafi skupić swoją uwagę na pozytywnych aspektach porodu. Regularne praktykowanie w ciąży wprowadzania siebie w stan autohipnozy skutkuje spokojem i koncentracją na celu w czasie narodzin. Podstawowe narzędzia w tej metodzie to: ćwiczenia oddechowe, medytacja, kotwice porodowe, wizualizacje, afirmacje, umiejętność rozluźnienia ciała – wszystko po to, aby zbudować w sobie zaufanie do procesu narodzin, wiary we własne możliwości, poczucie spokoju i bezpieczeństwa. Istotnym elementem hipnoporodu jest stworzenie spokojnego otoczenia. Muzyka relaksacyjna, łagodne oświetlenie i aromaterapia sprzyjają wprowadzeniu przyszłej mamy w stan głębokiego relaksu.

Jak to jest z tą autohipnozą

Każdy z nas samoistnie doświadcza stanu autohipnozy podczas wykonywania codziennych czynności, które sprawiają, że „zapominamy” o świecie zewnętrznym. Przykładem takich czynności może być rysowanie, robienie na drutach, gotowanie, prasowanie, tańczenie, trening sportowy i wszystkie inne zajęcia, które zawężają naszą uwagę i sprawiają, że jesteśmy na nich skupieni. W czasie takiej autohipnozy częstotliwość fal mózgowych zmienia się – z fali beta (13-40 Hz) na fale alfa (8-12 Hz). Kiedy w mózgu dominują fale alfa, człowiek odczuwa głęboki relaks, a jego umysł jest bardziej podatny na sugestie.

Hipnoza w kontekście porodu przypomina stan marzeń sennych – w zależności od indywidualnych predyspozycji i zaawansowania praktyki fale mózgowe rodzącej kobiety będą oscylować między częstotliwością alfa a theta (4-7 Hz). Fale theta dominują w czasie medytacji i wiążą się z głęboką relaksacją, a czasem nawet sennością. W trakcie przygotowań do hipnoporodu ciężarna kobieta uczy się jak wejść w stan głębokiego relaksu, czyli autohipnozy, dosłownie „na zawołanie”. Jedyną osobą, która zarządza tym stanem, jest przyszła mama. Kobieta sama decyduje kiedy chce być w stanie autohipnozy, a kiedy chce z niego wyjść.

Hipnoporód nie ma nic wspólnego z hipnozą, niczym z filmów, kiedy to pacjent na pstryknięcie palcami hipnotyzera wchodzi w stan hipnozy i robi dziwne rzeczy, kompletnie nie będąc tego świadom. To jeden z największych mitów i uprzedzeń, związanych z hipnoporodem. Kobieta w stanie autohipnozy jest całkowicie świadoma, aktywnie zgadza się na ten stan i ma nad nim pełną kontrolę. Przyszła mama ma świadomość tego, gdzie się znajduje i co się z nią dzieje, jednak jest głęboko zrelaksowana, a jej uwaga jest skoncentrowana na osobistych odczuciach.

Poród zaczyna się w głowie

Pod względem biologicznym w mózgu znajduje się centrum sterowania porodem. Najprościej mówiąc nasz mózg można podzielić na korę nową (odpowiedzialną za myślenie analityczne, mowę, naukę, kontrolę) oraz korę „starą”, czyli mózg gadzi (odpowiedzialny za zachowania instynktowne). To właśnie ewolucyjnie te stare struktury w mózgu odpowiadają za poród. Aby poród mógł przebiegać właściwie i naturalnie - kora nowa w mózgu musi się wyciszyć. Podczas porodu kobieta powinna poddać się zachowaniom instynktownym, które poprowadzą ciało w porodzie. Dodatkowo nadmierne pobudzenie kory nowej w mózgu może być jedną z przyczyn zakłócenia prawidłowej produkcji hormonów porodowych, co może skutkować komplikacjami – spowolnieniem akcji porodowej czy brakiem postępu porodu.

Zatem w czasie porodu należy unikać działań, które pobudzają korę nową, takich jak: analizowanie, myślenie, rozmowa, odpowiadanie na pytania, lęk, strach, narażenie na ostre światło, zimno, głód, brak poczucia bezpieczeństwa, intymności i wsparcia, bycie obserwowaną, brak możliwości instynktownego poruszania się. Rodząca kobieta, chcąc zapewnić sobie poród instynktowny, którym zarządza wspomniany już „mózg gadzi”, powinna wyobrazić sobie poród domowej kotki. Kocący się ssak chowa się w ustronne, ciche i ciemne miejsce. Zarówno u wszystkich ssaków, jak i u ludzi podstawą prawidłowego przebiegu porodu jest poczucie bezpieczeństwa.

Zarządzanie bólem

Najczęściej największym źródłem lęku przed porodem jest ból. Filozofia hipnoporodu ukierunkowuje myśli przyszłej mamy na zmianę perspektywy postrzegania bólu. Ból porodowy to sygnał, że dziecko właśnie przychodzi na świat i służy bezpieczeństwu, zarówno mamy, jak i dziecka. Dzięki zmieniającym się doznaniom bólowym rodząca wie na jakim etapie porodu jest i może adekwatnie reagować na bodźce oraz szukać sposobów radzenia sobie z bólem. Doznania bólowe pełnią także funkcję motywacyjną, zmuszając kobietę do zmiany pozycji, aktywności, poruszania się, co zmniejsza ryzyko komplikacji i interwencji medycznych. Jaki wpływ ma hipnoporód na doznania bólowe? Otóż ból jest także odczuciem emocjonalnym, a czynnikami wzmacniającymi doznania bólowe pochodzące z ciała są: stres, lęk, niepewność, brak zaufania i wiary w siebie. Na tej bazie powstało błędne koło zależności, znane jako Triada Reada.

Teoria ta głosi, że lęk nasila ból, a ból potęguje napięcie w ciele. To napięcie zwiększa lęk, co skutkuje jeszcze większym odczuwaniem bólu. Zatem hipnoporód wydaje się być doskonałym narzędziem na przerwanie tej błędnej zależności – w stanie głębokiego relaksu kobieta jest rozluźniona i spokojna. Brak napięcia nie zwiększa lęku, a lęk nie potęguje bólu. Zatem minimalizując lęk przed porodem i napięcie w ciele możemy realnie odczuwać mniejszy ból porodowy. Jednak aby to się stało należy zająć się swoim nastawieniem psychicznym i emocjonalnym już w czasie ciąży. Dodatkowo podczas porodu w głębokim relaksie umysł kobiety jest skoncentrowany na wizualizacjach, oddechu, czy  pozytywnych afirmacjach, takich jak "Każdy skurcz przybliża mnie do spotkania z moim dzieckiem" lub "Moje ciało jest zaprojektowane do tego, by rodzić". To przekierowanie uwagi dodatkowo pomaga zminimalizować odczuwanie bólu.

Zalety hipnoporodu

• Zmniejszenie bólu

  Badania pokazują, że techniki relaksacyjne i autohipnoza mogą znacząco zmniejszyć odczuwanie bólu podczas porodu. Kobiety rodzące w stanie głębokiego relaksu rzadziej sięgają po farmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego.

• Redukcja stresu

  Hipnoporód pomaga przyszłym matkom w redukcji lęku i stresu związanego z porodem. Dzięki edukacji i regularnym ćwiczeniom kobiety czują się pewniejsze i bardziej przygotowane do porodu. Skupienie się na pozytywnych aspektach porodu i eliminacja lęku sprawiają, że cały proces jest mniej stresujący zarówno dla matki, jak i dla dziecka.

• Lepsze poczucie kontroli i sprawczości w porodzie

  Kobiety, które stosują hipnoporód, często odczuwają większą kontrolę nad procesem porodu. Techniki autohipnozy pozwalają im lepiej radzić sobie ze skurczami i bólem, co przekłada się na bardziej pozytywne doświadczenie porodu.

• Skrócenie czasu porodu

  Niektóre badania sugerują, że kobiety stosujące techniki hipnoporodu mogą mieć krótszy czas porodu. Głębokie odprężenie i zmniejszenie napięcia mięśniowego mogą przyspieszyć postęp porodu.

• Mniejsza potrzeba interwencji medycznych

  Kobiety korzystające z hipnoporodu często potrzebują mniejszej liczby interwencji medycznych, takich jak nacięcie krocza, znieczulenie zewnątrzoponowe czy cesarskie cięcie. Naturalne techniki relaksacyjne mogą zmniejszyć potrzebę stosowania farmakologicznych środków przeciwbólowych.

Czy hipnoporód jest dla każdej kobiety?

Choć hipnoporód ma wiele zalet, nie jest odpowiedni dla każdej kobiety. Wymaga regularnej praktyki i zaangażowania w naukę technik relaksacyjnych, gdyż nie da się urodzić w autohipnozie bez wcześniejszego przygotowania. Warto dodać, że skuteczność porodu w głębokim relaksie jest potwierdzona w ramach medycyny opartej na dowodach naukowych.

Jak wygląda kurs hipnoporodu?

Kursy hipnoporodu powinny być prowadzone przez certyfikowanych instruktorów i mogą odbywać się zarówno w grupach, jak i indywidualnie. Kursy te obejmują:

• Zajęcia teoretyczne

  Uczestnicy uczą się o fizjologii porodu, hormonalnych zmianach oraz psychologicznych aspektach rodzenia.

• Sesje autohipnozy

  Instruktorzy prowadzą sesje autohipnozy, ucząc przyszłe matki, jak samodzielnie wprowadzać się w stan głębokiego relaksu. Kursy zawierają praktyczne ćwiczenia relaksacyjne, oddechowe i wizualizacyjne.

• Praca własna

  Zazwyczaj kobiety otrzymują nagrane relaksacje prowadzone do regularnego praktykowania w domu, afirmacje i zadania domowe, przygotowujące głowę i ciało do porodu.

• Wskazówki dla partnerów

  Partnerzy również są włączani w proces przygotowania do porodu - uczą się, jak wspierać rodzącą kobietę i pomagać jej wejść w stan głębokiego relaksu. Jednym z wielu zadań osoby towarzyszącej w hipnoporodzie jest komunikacja z personelem medycznym oraz dbanie o komfort rodzącej i atmosferę w czasie porodu.

Podsumowanie

Hipnoporód to naturalna metoda przygotowania do porodu, która pozwala na zminimalizowanie bólu, lęku i stresu związanego z porodem poprzez wykorzystanie technik autohipnozy, relaksacji i pozytywnego myślenia. Dzięki odpowiedniej edukacji, regularnej praktyce w czasie ciąży oraz wsparciu osoby towarzyszącej, kobiety mogą doświadczyć bardziej komfortowego i spokojnego porodu. Choć wymaga pewnego przygotowania, oferuje liczne korzyści i może znacząco poprawić doświadczenie porodu dla wielu przyszłych matek. Jeśli jesteś w ciąży i szukasz alternatywnych metod zarządzania bólem, hipnoporód może być wart rozważenia.

Autorka:

Patrycja Gonczarko (@polozna_mamazu)

Jestem położną oraz instruktorem porodu w głębokim relaksie. Ukończyłam studia magisterskie na Uniwersytecie Medycznym im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu. Największe spełnienie zawodowe przynoszą mi obszary związane z opieką nad maluszkiem oraz czasem połogu, co tworzy moją misję, jaką jest - wspieranie kobiet w macierzyństwie. Każdego dnia łączę moją wiedzę medyczną z doświadczeniem zawodowym oraz osobistą podróżą bycia mamą.