Anemia u dzieci. Czym jest niedokrwistość?

Data publikacji: 16.01.2025

Czym jest anemia?

Anemia, nazywana również niedokrwistością, to stan chorobowy spowodowany przez spadek liczby czerwonych krwinek lub spadek poziomu hemoglobiny - białka zlokalizowanego w krwinkach czerwonych odpowiedzialnego za jedną z najważniejszych funkcji organizmu, jaką jest transport tlenu z płuc do tkanek.

Jakie są objawy anemii u dzieci?

Kliniczne objawy anemii mogą obejmować: bladość skóry i śluzówek, zmęczenie, senność, problemy z koncentracją, zawroty oraz bóle głowy, częste wybudzanie się w nocy, podwyższoną podatność na infekcje, przyspieszone tętno, opóźnienie w rozwoju psychomotorycznym, kruchość paznokci, rozdrażnienie i ogólne złe samopoczucie, apetyt na produkty niejadalne (np. piasek, kreda), brak zainteresowania posiłkami stałymi oraz słaby apetyt. Nasilenie objawów klinicznych anemii zależy od adaptacji organizmu dziecka do stanu chorobowego. Nierzadko zdarza się, że objawy anemii u dziecka są zauważalne dopiero przy dużych niedoborach, z tego względu warto jest wykonywać profilaktyczne badania krwi.

Jakie są przyczyny anemii u dzieci?

Anemia u dzieci może wynikać z różnych czynników, które wpływają na produkcję czerwonych krwinek i hemoglobiny oraz zdolność do transportu tlenu. Zawsze warto rozważyć czy dziecko znajduje się w grupie ryzyka niedoboru żelaza, uwzględniając czas przedkoncepcyjny, przebieg ciąży oraz porodu, a także adaptację maluszka po porodzie. Na niedobory żelaza narażone są w szczególności dzieci urodzone przedwcześnie, z ciąż mnogich, z masą urodzeniową poniżej 2500 gramów, u których zbyt wcześnie przecięto pępowinę, których mamy zmagały się przed ciążą oraz w ciąży z anemią, cukrzycą ciążową lub nadciśnieniem indukowanym ciążą.

Najczęstszą przyczyną anemii u dzieci jest niedobór składników odżywczych - żelaza oraz innych składników niezbędnych do budowy krwinek czerwonych, a także utrudnione wchłanianie żelaza z posiłków. Warto przyjrzeć się diecie dziecka - czy maluch otrzymuje ilość żelaza adekwatną do jego zapotrzebowania w codziennych posiłkach, czy dieta dziecka obfituje w produkty utrudniające wchłanianie żelaza, czy jadłospis dziecka nie jest ubogi w białko, witaminę B12, kwas foliowy czy witaminę C.

Wśród innych możliwych przyczyn niedokrwistości u dzieci należy zwrócić uwagę na choroby powodujące nieprawidłową budowę i funkcjonowanie ścian jelit, a co za tym idzie - upośledzone wchłanianie żelaza, na przykład: celiakia, dysbioza, choroby zapalne jelit. Jeżeli kosmki jelitowe są w złym stanie, to żelazo nie będzie się wchłaniało. Również zakażenia pasożytnicze, bakteria Helicobacter pylori, czy inne infekcje i zakażenia, które skutkują stanem zapalnym mogą być przyczyną anemii.

Znalezienie przyczyny niedokrwistości jest kluczem do wygrania z anemią i uniknięcia nawrotom choroby. Rozszerzenie tego tematu znajduje w Fe-nomenalnym e-booku, przewodniku, pełnym wiedzy, wskazówek oraz przepisów, dzięki którym można uniknąć niedoborów żelaza lub wesprzeć organizm dziecka jeżeli choruje ono na anemię.

Jakie badania wykonać w kierunku anemii u dzieci?

Zgodnie z rekomendacjami Amerykańskiej Akademii Pediatrii z 2010 roku, aby stwierdzić, że dziecko zmaga się z niedoborami żelaza lub choruje na niedokrwistość z niedoboru żelaza należy jednoczasowo oznaczyć: morfologię krwi obwodowej, poziom ferrytyny oraz CRP.

Jak leczyć anemię u dziecka?

Leczenie anemii u dziecka zależy od jej przyczyny, stopnia zaawansowania oraz ogólnego stanu zdrowia dziecka. Najczęstsze metody leczenia anemii z niedoboru żelaza obejmują:

• Zwiększenie podaży żelaza poprzez wprowadzenie produktów bogatych w żelazo do codziennej diety dziecka
• Odpowiednie komponowanie posiłków tak, aby poprawić wchłanianie żelaza z pokarmów
• Suplementacja żelaza - w przypadku niedoboru żelaza lekarz może przepisać preparaty zawierające żelazo w formie syropu, tabletek lub kropli, jednak ta forma leczenia zawsze powinna być prowadzona pod nadzorem lekarza, ponieważ żelazo niesie za sobą skutki uboczne, a jego nadmiar może być szkodliwy dla organizmu

Warto pamiętać, że dla pełnego wyleczenia ważne jest rozpoznanie przyczyny wystąpienia anemii. Jeżeli niedokrwistość wynika z infekcji pasożytniczej, czy jest wynikiem choroby takiej jak celiakia, to leczenie powinno obejmować terapię choroby podstawowej. W przeciwnym razie nawet podaż preparatu żelaza chwilowo uzupełni niedobory, jednak po odstawieniu suplementu, problem może wrócić ponownie.

Kluczowe dla przezwyciężenia anemii i zapobiegania nawrotom choroby są długotrwałe zmiany w diecie i stylu życia. Do diety dziecka należy włączyć mięso (wołowinę, cielęcinę, drób, podroby), ryby, jaja, rośliny strączkowe, warzywa (groszek cukrowy, brukselkę, fasolkę szparagową, bób, natkę pietruszki), produkty pełnoziarniste oraz orzechy i nasiona. Dodatkowo równie ważną kwestią jest zadbanie o dobre wchłanianie żelaza, między innymi poprzez łączenie tych produktów z produktami bogatymi w witaminę C, z jednoczesnym unikaniem produktów bogatych w wapń. Jeśli chcesz dowiedzieć się jaką dietę wybrać dla dziecka przy niedokrwistości, sprawdź nasz artykuł

Jeżeli chcesz zadbać o żelazo w diecie dziecka zapraszam Cię do Fe-nomenalnego e-booka - przewodnika pełnego wiedzy, wskazówek i przepisów na dania bogate w żelazo. Dzięki wiedzy zawartej w tej książce podniosłam poziom ferrytyny u mojego synka trzykrotnie w zaledwie kwartał, w oparciu o naturalne i bezpieczne metody. Tę praktyczną i łatwą do wdrożenia wiedzę oraz zbiór 37 przepisów na dania bogate w żelazo znajdziesz tutaj.

Autorka:

Patrycja Gonczarko (@polozna_mamazu)

Jestem położną oraz instruktorem porodu w głębokim relaksie. Ukończyłam studia magisterskie na Uniwersytecie Medycznym im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu. Największe spełnienie zawodowe przynoszą mi obszary związane z opieką nad maluszkiem oraz czasem połogu, co tworzy moją misję, jaką jest - wspieranie kobiet w macierzyństwie. Każdego dnia łączę moją wiedzę medyczną z doświadczeniem zawodowym oraz osobistą podróżą bycia mamą.